GAMET SAHA TAHMİNLERİ  

GAMET Saha Tahminleri, AIRMET tahminlerine destek sağlamak ve FL150 altındaki uçuşların meteorolojik bilgi ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazırlanır ve yayınlanır.

GAMET Saha Tahminleri, meteoroloji yetkililerinin belirleyeceği bir formatta, ICAO kısaltmaları ve nümerik değerleri çerçevesinde hazırlanır. Bu tahminler, yer seviyesi ile FL150 arasındaki seviyeyi ve uçuş yolunu kapsar.

GAMET Saha Tahminleri, her altı saatte bir hazırlanır ve periyodun başlamasından bir saat önce yayınlanır. GAMET mesajının periyotları ve hazırlanma zamanları aşağıda belirtilmiştir.
P E R İ Y O D U HAZIRLANMA ZAMANI
0200 – 0800 UTC 0100 UTC
0800 – 1400 UTC 0700 UTC
1400 – 2000 UTC 1300 UTC
2000 – 0200 UTC 1900 UTC

GAMET Saha Tahminleri, ülkemizde aşağıda belirtilen sahalar için ilgili meteoroloji ofisleri tarafından sürekli ve düzenli olarak, belirtilen periyotları kapsayacak şekilde hazırlanarak merkeze gönderilir.

 

İstanbul FIR İçin ;
  • Balıkesir : BX sahası (39o – 42o N / 25o – 31o E)
  • A.Menderes : BY sahası (36o – 39o N / 25o – 30o E)
Ankara FIR İçin ;
  • Güvercinlik : CX sahası (39o – 42o N / 31o – 35o E)
  • Konya : CY sahası (36o – 39o N / 30o – 35o E)
  • Merzifon : DX sahası (39o – 42o N / 35o – 40o E)
  • Erhaç : DY sahası (36o – 39o N / 35o – 40o E)
  • Erzurum : EX sahası (39o – 42o N / 40o – 45o E)
  • Diyarbakır : EY sahası (36o – 39o N / 40o – 45o E)

Yukarıda belirtilen her saha kendi arasında dörde bölünebilir ve kombinezon yapabilir. Örneğin ; CX sahası,

4 1 CX, CX1, CX2, CX3, CX4, CX12, CX13, CX14, CX23, CX24, CX34, CX123, CX234 gibi.
3 2 X
                                   C

Altı saatlik periyot içinde olayların hangi periyotlar arasında vuku bulması bekleniyor ise, bu durum belirtilir.

GAMET MESAJLARININ FORMATI VE HAZIRLANMASI

GAMET Saha Tahminleri, aşağıdaki sırayı takip edecek şekilde hazırlanır ;

  1. Uçuş bilgi sahasına veya kontrol sahasına hizmet sağlayan FIC (Flight Information Centre – Uçuş Bilgi Merkezi), ACC (Area Control Centre – Saha Kontrol Merkezi), UIR (United Information Region – Birleştirilmiş Uçuş Bilgi Bölgesi) veya ATS (Air Traffic Services – Hava Trafik Servisi) biriminin yer indikatörü birinci sırada yer alır.
    Örneğin ; Ankara FIR için LTAA,
    İstanbul FIR için LTBB indikatörü kullanılır.
  2. Mesaj belirticisi olan “GAMET” kısaltma terimi kullanılır.
  3. GAMET mesajının ait olduğu ayın günü, geçerlilik periyodu UTC olarak belirtilir, ve bu grubun önüne “VALID” terimi getirilir. Ülkemizde hazırlanan GAMET mesajlarının periyodu 6 saat olacaktır.
  4. GAMET Saha Tahminini hazırlayan Meteoroloji Ofisi veya tahmin merkezinin ICAO indikatörü belirtilir ve bunu takiben (–) işareti kullanılarak birinci satır tamamlanır.
  5. İkinci satır, GAMET mesajı hazırlanan ilgili FIR sahasının adı ve/veya tali sahaların veya alanların belirlenerek isimlendirilen sahaların ad veya belirticisi ile başlar. Daha sonra alçak seviye uçuşları için tahminin hangi uçuş seviyesine kadar yapıldığını gösteren limit belirtilir.
    Saha ayırımı, bu konunun sonunda yer alan haritadaki harf sistemine göre, alçak seviye uçuşları tabular formunda olduğu gibi yapılmıştır.
  6. Bundan sonra bir alt satıra geçilerek birinci bölüm belirticisi olan SECN I yazılır
  7. Dördüncü ve müteakip satırlarda aşağıda belirtilen hava olaylarına yer verilir ;
    • RÜZGÂR : Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen hızı 30 Knot veya üzerindeki ortalama yer rüzgârı (ve etki alanları) dördüncü satırda belirtilir.
    • GÖRÜŞ MESAFESİ : Geniş alanı/alanları etkileyen yer seviyesi görüş mesafesinin 5000 metre ve altında olmasının beklenmesi durumu ile etki alanları beşinci satırda belirtilir.
    • SIGWX – ÖNEMLİ HAVA OLAYLARI : Oraj, tropikal siklon, squall hattı, dolu, donan yağış (donan yağmur ve donan çisenti), yağış türü hadiseler ve onların kombinezonları, geniş alanları etkileyen kum fırtınası, toz fırtınası veya kar savrulması, sis ve kombinezonları, geniş alanlarda yer seviyesi görüş mesafesini 5000 metrenin altına düşüren diğer görüş engelleyici hadiseler ile orta veya şiddetli dağ dalgası altıncı satırda “SIGWX” kısmında verilir.
      Önemli hava olaylarında kullanılacak kısaltmalar ve kombinezonları METAR, SIGMET, AIRMET ve Uçuş Dokümanları bölümünde belirtilen açıklamalarla uyumlu olmalıdır.
    • DAĞ ve DAĞLARIN görülmesini engelleyen durumun olup olmayacağı yedinci satırda belirtilir.
    • BULUTLAR : Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen bulutluluk durumu müteakip satırda belirtilir.
      Yer seviyesinden yukarıda 1500 feet (bu değer Technical Regulations’da 1000 feet’dir. Ancak, ulusal uygulama olarak 1500 feet dikkate alınacaktır.) ve daha düşük taban yüksekliği ve kapalılık miktarı da BKN veya OVC (en az 5/8 veya daha fazla kapalılığa sahip) olması beklenen bulutluluk verilir.
      Kapalılık ve taban yüksekliği ne olursa olsun Cumulonimbus (Cb) ve Cumulus Congestus (TCU) bulutları beklendiğinde ISOL (isolated – tek başına), OCNL (occasional – yer yer), FRQ (frequent – yoğun ve geniş bir alanda), EMBD (embedded – gizli) kısaltmalarından uygun olanı kullanılarak verilir.
    • BUZLANMA : GAMET mesajlarında “Orta Şiddetli Buzlanma – MOD ICE” verilir. Eğer SIGMET mesajında konvektif bulutlar ve “Şiddetli Buzlanma – SEV ICE” verilmiş ise, GAMET mesajında ayrıca belirtilmesine gerek yoktur. Eğer, SIGMET mesajında şiddetli buzlanma verilmemiş ise, bu durumda GAMET mesajlarında şiddetli buzlanma da belirtilir.
      Ayrıca, konvektif bulutların mevcudiyeti bulut içi buzlanma ve türbülansın oluşabileceğine işaret eder. Bu nedenle, tahminlerde konvektif bulutların verilmesi halinde, bu bulutlara bağlı (bulut içi) buzlanma beklentisinin ayrıca verilmesine gerek yoktur. Beklenen konvektif bulutlara (bulut içi) bağlı olmayan buzlanma bekleniyorsa o zaman bu durum belirtilmelidir.
      Beklenen buzlanmanın taban ve tepe seviyeleri de (irtifa olarak) hectofeet veya uçuş seviyesi olarak verilir.
    • TÜRBÜLANS : GAMET mesajlarında “Orta Şiddetli Türbülans – MOD TURB” verilir. Eğer SIGMET mesajında konvektif bulutlar ve “Şiddetli Türbülans – SEV TURB” verilmiş ise, GAMET mesajında ayrıca belirtilmesine gerek yoktur. Eğer, SIGMET mesajında şiddetli türbülans verilmemiş ise, bu durumda GAMET mesajlarında şiddetli türbülans da belirtilir.
      Ayrıca, konvektif bulutların mevcudiyeti bulut içi buzlanma ve türbülansın oluşabileceğine işaret eder. Bu nedenle, tahminlerde konvektif bulutların verilmesi halinde, bu bulutlara bağlı (bulut içi) türbülans beklentisinin ayrıca verilmesine gerek yoktur. Beklenen konvektif bulutlara (bulut içi) bağlı olmayan türbülans bekleniyorsa o zaman bu durum belirtilmelidir.
      Beklenen türbülansın taban ve tepe seviyeleri de (irtifa olarak) hectofeet veya uçuş seviyesi olarak verilir.
    • Yukarıda belirtilen meteorolojik olaylardan meydana gelmesi beklenenler yayınlanan SIGMET mesajlarında yer almış ise, bu durum GAMET mesajında SIGMET’in sıra numarası da verilerek belirtilir.
  8. Bundan sonra GAMET’in ikinci bölümüne geçilerek ikinci bölüm belirticisi olan SECN II yazılır.
  9. Onikinci ve müteakip satırlarda aşağıda belirtilen bilgilere yer verilir ;
  1. BASINÇ MERKEZLERİ VE CEPHESEL SİSTEMLER : GAMET alanını etkileyen basınç merkezleri, bu merkezlerin değerleri, cephesel sistemler, hareket hızları ve yönleri, kuvvetlenip kuvvetlenmedikleri belirtilir.
  2. TAHMİN EDİLEN YÜKSEK SEVİYE RÜZGÂRLARI VE SICAKLIKLARI : Geniş : FL150’nin altında GAMET sahasında tahmin edilen yüksek seviye rüzgâr ve sıcaklıkları belirtilir. Ülkemizde bu bölüm için 1000 feet, 2000 feet, 3000 feet, 5000 feet, 7000 feet, 10000 feet ve 15000 feet’te tahmin edilen rüzgârın yönü, hızı ve sıcaklıkları belirtilecektir. Rüzgâr hızları Knot, sıcaklık değerleri ise oC olarak belirtilir. Beklenilen sıcaklıklar artı ise PS, eksi ise MS, tam sıfır oC ise herhangi bir şey yazılmadan rapora dahil edilecektir.
  3. BULUT TABAN YÜKSEKLİĞİ 1500 FEET’İN ÜZERİNDEKİ BULUTLAR : Taban yüksekliği 1500 feet’in üzerinde olan ve birinci bölümde verilemeyen, kapalılıkları BKN veya OVC (en az 5/8 veya daha fazla kapalılığa sahip) olarak beklenen ve tabanları 15000 feet’in altında olan bulutlar bu bölümde kapalılık, cins, taban ve tepe yükseklikleri de (feet cinsinden) belirtilmek suretiyle verilir.
  4. O oC İZOTERM YÜKSEKLİĞİ : GAMET sahasında tahmin edilen 0 oC izoterm yüksekliği şayet 15000 feetin altında ise belirtilir. 15000 feetin üzerinde tahmin edilen 0 oC izoterm yükseklikleri belirtilmeyecektir.
  5. TAHMİN EDİLEN EN DÜŞÜK QNH DEĞERİ : GAMET mesajının geçerlilik periyodu içerisinde, o sahada tahmin edilen en düşük QNH değeri belirtilir.
  6. DENİZ YÜZEY SICAKLIĞI VE DENİZİN DURUMU : GAMET sahasında denizler yer alıyorsa, bu deniz sahaları için beklenilen deniz yüzey sıcaklığı ve denizin hali (dalga yüksekliği) GAMET mesajında belirtilir. Şayet Bölgesel Hava Seyrüsefer Antlaşmaları gereği başka bilgiler isteniyorsa burada onlara da yer verilir (Örneğin; büyük göllerdeki sıcaklık ve dalga yüksekliği gibi).
  7. VOLKANİK AKTİVİTE : GAMET bölgesinde meydana gelebilecek volkanik aktiviteler belirlenir. Olayın kısa bir tanımı, volkanik faaliyetin yoğunluk seviyesi, volkanik kül bulutlarının durumu, kül bulutlarının hareket ettiği yön ve yüksekliği belirtilir.

Yukarıda belirtilen önemli hava olaylarının tahmini ile ilgili düzeltmeler “GAMET AMD” şeklinde yapılır.

Havacılık Sayfası
MGM © 2009